Μπιό, Ζαν Μπατίστ

(Jean Baptiste Biot, Παρίσι 1774 – 1862). Γάλλος φυσικός. Από εύπορη οικογένεια, μετά τις προ-πανεπιστημιακές σπουδές του έγινε υπάλληλος σε μια εμπορική επιχείρηση της Χάβρης και ύστερα πήγε εθελοντής στον στρατό, όπου έμεινε ώς το 1793. Γυρίζοντας στο Παρίσι, έγινε ένας από τους πρώτους μαθητές του Πολυτεχνείου, όπου είχε καθηγητές τους Πουασόν, Μαλίς και Μονζ. Δημοκρατικός από πεποίθηση, υπήρξε αντίθετος προς τις ακρότητες των επαναστατών. Ακάματος ερευνητής, δημοσίευσε εκατοντάδες μονογραφίες και αρκετά βιβλία. Μετά τις πρώτες εργασίες του περί μαθηματικής ανάλυσης, επιφορτίστηκε, μαζί με τον Αραγκό, να συνεχίσει στην Ισπανία τη μέτρηση του γήινου μεσημβρινού και στη συνέχεια να εκτελέσει μετρήσεις στην Αγγλία και στη Σκοτία, για να προεκτείνει το μεσημβρινό της Ισπανίας και της Γαλλίας, και μετρήσεις επί του εκκρεμούς. Στον τομέα της φυσικής έγινε διάσημος, ιδιαίτερα για τις μελέτες του επί του ηλεκτρομαγνητισμού, που τον οδήγησαν στη διατύπωση του νόμου Μ.-Σαβάρ (βλ. παρακάτω). Αργότερα ασχολήθηκε με την ιστορία της επιστήμης και πραγματοποίησε έρευνες βασιζόμενες στις επιστημονικές γνώσεις των Κινέζων και των Αιγυπτίων. Το σύγγραμμα του: Πειραματική φυσική και Μαθηματικά, σε τέσσερις τόμους, είχε αποτελέσει για πολλά χρόνια τον πρώτο οδηγό γι’ αυτούς που ήθελαν να ασχοληθούν με τις επιστημονικές έρευνες, όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ευαίσθητος στο πρόβλημα της επιστημονικής εκλαΐκευσης, περιόρισε κατόπιν αυτό το σύγγραμμα σε ένα Στοιχειώδες βιβλίο πειραματικής φυσικής (1818). Ο Μ. συνέγραψε επίσης ένα Στοιχειώδες εγχειρίδιο αστροφυσικής. Υπήρξε μέλος τριών από τις τέσσερις Ακαδημίες της Γαλλίας και της βρετανικής Royal Society. O Μ. δεν κατέληξε σε μεγάλες ανακαλύψεις, αλλά παρέμεινε μία σημαίνουσα ιστορική φυσιογνωμία, εξαιτίας της συμβολής του στην εκλαΐκευση των επιστημονικών μελετών, την οποία τόσο ανέπτυξε. Υπήρξε ο τελευταίος επιστήμονας που παράμεινε σταθερά συνδεδεμένος με τη φυσική του Νεύτωνα. νόμος των M.-Σαβάρ. Ένας αγωγός που διαρρέεται από ρεύμα, παράγει ένα μαγνητικό πεδίο. Είναι αυτονόητο ότι η ένταση του μαγνητικού πεδίου θα αυξάνει με την αύξηση της έντασης του ρεύματος που διαρρέει τον αγωγό και θα μειώνεται σιγά-σιγά και αργά εφόσον απομακρυνόμαστε από αυτόν. Οι Μ. και Σαβάρ κατόρθωσαν να επαληθεύσουν με πειραματική έρευνα ένα ποσοτικό νόμο που μπορεί να διατυπωθεί κατά τον ακόλουθο τρόπο: «Η ένταση του μαγνητικού πεδίου, που παράγεται από ένα συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα, το οποίο διαρρέει έναν ευθύγραμμο αγωγό, σ’ ένα οιοδήποτε σημείο του χώρου που περιβάλλει τον αγωγό, είναι ανάλογη προς την ένταση του ρεύματος και αντιστρόφως ανάλογη προς το τετράγωνο της απόστασης του θεωρούμενου σημείου από τον αγωγό», Η = Κ(i / r²) όπου Η η ένταση του μαγνητικού πεδίου, i η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος, r η απόσταση του σημείου από τον αγωγό και Κ είναι μία σταθερά αναλογίας, που εξαρτάται από τις μονάδες μέτρησης. Αν υποθέσουμε ότι ο αγωγός είναι τοποθετημένος σε επίπεδο φύλλο και ότι ακόμα το σημείο επί του οποίου ασκείται η δράση του μαγνητικού πεδίου βρίσκεται επί του αυτού επιπέδου, η διεύθυνση της δύναμης που επενεργεί επί του σημείου θα είναι κάθετη προς το επίπεδο του φύλλου και θα έχει φορά προς τα άνω ή προς τα κάτω αυτού, ανάλογα με τη διεύθυνση του ρεύματος στον αγωγό. Από αυτό συμπεραίνεται ότι οι δυναμικές γραμμές είναι ομόκεντροι κύκλοι με κέντρο τον αγωγό και ότι κείνται σε κάθετα επίπεδα ως προς αυτόν. Η φορά της δύναμης δίνεται από τη διεύθυνση με την οποία περιστρέφεται μια βίδα που προχωρεί προς την αυτή διεύθυνση του ρεύματος (κανόνας του εκπωματιστή του Αμπέρ).